Συνένζυμο Q10 & Υπογονιμότητα
Το συνένζυμο Q10 βελτιώνει τις παραμέτρους του σπέρματος, τους δείκτες του οξειδωτικού στρες και τον κατακερματισμό του DNA του σπέρματος σε υπογόνιμους ασθενείς με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ορίζει τη στειρότητα ως την αδυναμία σύλληψης μετά από τουλάχιστον 12 μήνες τακτικής σεξουαλικής επαφής χωρίς προστασία. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, περίπου 60 έως 80 εκατομμύρια ζευγάρια πάσχουν από υπογονιμότητα παγκοσμίως. Βρέθηκε ότι οι άνδρες ευθύνονται αποκλειστικά για το 20% έως 30% των περιπτώσεων υπογονιμότητας και συμβάλλουν στο 50% των περιπτώσεων συνολικά.
Στο 30% περίπου των περιπτώσεων της ανδρικής υπογονιμότητας, τα υποκείμενα αίτια είναι άγνωστα (ιδιοπαθής υπογονιμότητα).Ένας από τους παράγοντες που έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν ιδιοπαθή ανδρική υπογονιμότητα είναι το οξειδωτικό στρες, που είναι ο κυρίως υπεύθυνος παράγοντας για την πρόκληση περίπου του 30% έως 80% της υπογονιμότητας των ανδρών.
Το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται λόγω της εξάντλησης της σπερματικής αντιοξειδωτικής ικανότητας που προκαλείται από την ανισορροπία μεταξύ προοξειδωτικών και αντιοξειδωτικών στο σπερματικό πλάσμα.
Τα δραστικά είδη οξυγόνου (ROS) απαιτούνται για ορισμένες φυσιολογικές διεργασίες όπως η ενεργοποίηση του σπέρματος, η ακροσωμιακή αντίδραση και η γονιμοποίηση. Ωστόσο, η υπερβολική παραγωγή ROS μπορεί να βλάψει την πλασματική μεμβράνη του σπέρματος με υπεροξείδωση των λιπιδίων και μπορεί επίσης να προκαλέσει κατακερματισμό του DNA του σπέρματος. Αυτό μπορεί να μειώσει τη ρευστότητα της μεμβράνης του σπερματοζωαρίου, επηρεάζοντας την κινητικότητα, τη ζωτικότητα του σπέρματος και τελικά να οδηγήσει σε αλλοιωμένη δυνατότητα γονιμοποίησης του σπέρματος .
Η ολιγοασθενοσπερμία ορίζεται σαν η συγκέντρωση σπέρματος μικρότερη από 15 εκατομμύρια ανά mL και η προοδευτική κινητικότητα του σπέρματος και η συνολική κινητικότητα, μικρότερες από 32% και 40% αντίστοιχα, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ του 2010.Έχει αναφερθεί ότι, στο ένα τρίτο περίπου των υπογόνιμων ασθενών, η αιτία της ολιγοασθενοσπερμία είναι άγνωστη και, ως εκ τούτου, ονομάζεται ιδιοπαθής ολιγοασθενοσπερμία. Ένας από τους μηχανισμούς που προτείνονται για την ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία είναι ο κατακερματισμός του DNA του σπέρματος. Το αυξημένο οξειδωτικό στρες προκαλεί εγκοπές και σπασίματα του DNA που χρειάζονται επισκευή.
Η ελαττωματική επισκευή του DNA λόγω μειωμένης προταμίνωσης μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του DNA. Άλλοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβη του DNA του σπέρματος είναι τα σφάλματα αντιγραφής, οι ιονίζουσες ακτινοβολίες, η ενεργοποίηση ενδογενών ενδονουκλεασών και κασπασών, η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες και οι υπεριώδεις ακτίνες(UV).
Ο κατακερματισμός του DNA είναι μια μη αναστρέψιμη διαδικασία που μπορεί ν’ αλλάξει τη λειτουργία του σπέρματος, οδηγεί σε στειρότητα και έχουν καθιερωθεί αρκετές δοκιμές για την ανίχνευση του κατακερματισμού του DNA του σπέρματος.
Επιπλέον, οι συγκεντρώσεις του CoQ10 στο σπερματικό υγρό συσχετίζονται θετικά με την κινητικότητα και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Αντίστοιχα, οι ασθενείς που έχουν λάβει θεραπεία με το CoQ10 έχουν σημαντικά υψηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων και καλύτερη μορφολογία του σπέρματος σε σύγκριση με εκείνους που δεν έλαβαν το CoQ10.
Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να αξιολογήσει τα αποτελέσματα της θεραπείας με CoQ10 (200 mg/ημέρα) σε συμβατικές παραμέτρους του σπέρματος, σε δείκτες του οξειδωτικού στρες και του κατακερματισμού του DNA του σπέρματος σε υπογόνιμους ασθενείς με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία.
Το CoQ10 ακολουθεί de-novo μονοπάτι για τη σύνθεσή του κατά τη διάρκεια των συνήθων φυσιολογικών διεργασιών στους περισσότερους ιστούς. Έτσι, η εξωγενής παροχή αυτού του συνενζύμου δεν απαιτείται σ’ αυτούς τους ιστούς. Ωστόσο, σε συνθήκες αυξημένου οξειδωτικού στρες, η ενδογενής προσφορά μπορεί να μην είναι αρκετή για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις για CoQ10.
Έχει αναφερθεί ότι αυξάνεται στο αίμα και στο σπερματικό πλάσμα μετά τη λήψη του και είναι καλά αποδεδειγμένο ότι βελτιώνει την ποιότητα του σπέρματος. Οι Balercia et al αξιολόγησαν τη συγκέντρωση του CoQ10 στο σπερματικό υγρό και βρήκαν αυξημένα επίπεδα του CoQ10 στους ασθενείς μετά τη λήψη των συμπληρωμάτων.
Μια μελέτη κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα του CoQ10 στο αίμα καθώς και στο σπερματικό υγρό αυξάνονται μετά από τρεις ή έξι μήνες λήψης των συμπληρωμάτων.
Μια in vitro μελέτη με συμπλήρωμα CoQ10 έδειξε ότι αυξάνει σημαντικά την κινητικότητα του σπέρματος σε ασθενοζωοσπερμικούς ασθενείς .Μια ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, τυχαιοποιημένη μελέτη ανέφερε σημαντική βελτίωση της συγκέντρωσης του σπέρματος, του συνολικού αριθμού των σπερματοζωαρίων και της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων μετά από συμπλήρωμα CoQ10 σε υπογόνιμους άνδρες. Οι Mancini et al έχουν επίσης αναφέρει παρόμοιες παρατηρήσεις σε άνδρες με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία. Με την ποσοτικοποίηση των επιπέδων του CoQ10 στο σπερματικό πλάσμα σε 77 ασθενείς, διαπιστώθηκε , ότι τα μειωμένα επίπεδα του CoQ10 σχετίζονται με μη φυσιολογική μορφολογία και κινητικότητα του σπέρματος. Με βάση τα ευρήματά τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία μπορούν να ωφεληθούν από τη συμπλήρωση του CoQ10.
Πρόσφατες μελέτες έχουν βρει ότι ορισμένες απ’ αυτές τις επιδράσεις του
εξωγενώς χορηγούμενου CoQ10 οφείλονται στη διαμόρφωση της γονιδιακής έκφρασης.
Μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη, που διεξήχθη σε ασθενείς με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία έδειξε μείωση του οξειδωτικού στρες μετά από τρίμηνη λήψη συμπληρωμάτων CoQ10, η οποία ανέφερε παρόμοια ευρήματα με τα παρόντα αποτελέσματα.
Στο καθεστώς του αυξημένου οξειδωτικού στρες, τα ενδογενή ενζυματικά αντιοξειδωτικά αλλάζουν επίσης τις δραστηριότητές τους για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Η παρούσα μελέτη έδειξε επίσης σημαντική αύξηση στην ολική αντιοξειδωτική ικανότητα και στην υπεροξειδάση της γλουταθειόνης μετά τη χορήγηση του CoQ10. Η γλουταθειόνη έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με τη γονιμότητα των ανδρών λόγω της εκκαθαριστικής της δράσης. Η σπερματική ολική αντιοξειδωτική ικανότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των σπερματοζωαρίων όταν υπάρχει αύξηση του σπερματικού οξειδωτικού στρες. Η μελέτη μας ανέφερε βελτίωση στη σπερματική ολική αντιοξειδωτική ικανότητα μετά τη χορήγηση αντιοξειδωτικών από το στόμα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η ανδρική γονιμότητα μπορεί να διακυβευτεί από τον υπερβολικό κατακερματισμό του DNA του σπέρματος. Η παρούσα μελέτη εστιάζει επίσης στη μείωση του δείκτη κατακερματισμού του DNA του σπέρματος μετά τη χορήγηση CoQ10 στους υπογόνιμους ασθενείς με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία. Μια σημαντική θετική διαφορά στη μορφολογία του σπέρματος μετά από την θεραπεία με το CoQ10 δείχνει επίσης ότι το CoQ10 βελτιώνει τη δομή του σπέρματος. Λήφθηκαν αποτελέσματα παρόμοια με τις μελέτες μας, ενισχύοντας έτσι το γεγονός ότι το CoQ10 έχει θετική επίδραση στη βλάβη του σπέρματος.
Το σπερματικό υγρό των υπογόνιμων ασθενών με ιδιοπαθή ολιγοασθενοσπερμία συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα ROS, τα οποία προκαλούν διαταραχές των λειτουργιών του σπέρματος και της ακεραιότητας του DNA του σπέρματος με τη μεσολάβηση του οξειδωτικού στρες.
Το CoQ10 μπορεί να μετριάσει τις επιδράσεις των ROS και να ενισχύσει τις λειτουργίες του σπέρματος λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης. Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η συμπλήρωση με CoQ10 για διάρκεια τουλάχιστον τριών μηνών μειώνει τον κατακερματισμό του DNA του σπέρματος και βελτιώνει την ποιότητα του και την αντιοξειδωτική ικανότητα του σπέρματος στους άνδρες με ολιγοασθενοσπερμία. Έτσι, το CoQ10 βρίσκει τη δυνατότητα να ελεγχθεί περαιτέρω για την εφαρμογή του στη διαχείριση ασθενών με ανδρική υπογονιμότητα με ολιγοασθενοσπερμία.
Πηγή Άρθρου:
World J Men's Health. 2021 Apr;39(2):346-351. English.
Coenzyme Q10 Improves Sperm Parameters, Oxidative Stress Markers and Sperm DNA Fragmentation in Infertile Patients with Idiopathic Oligoasthenozoospermia
Published online Jan 20, 2020.https://doi.org/10.5534/wjmh.190145 Copyright © 2021 Korean Society for Sexual Medicine and Andrology