Γλυκοκορτικοειδείς Ορμόνες & Ορμονικές Αποκρίσεις
Το τι, και το πόσο τρώμε, μπορεί να αλλάξει τα εσωτερικά μας ρολόγια και τις ορμονικές αποκρίσεις
Για πρώτη φορά, μια μελέτη δείχνει πώς οι γλυκοκορτικοειδείς ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου και λίπους διαφορετικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, τη σίτιση και τη νηστεία, την ανάπαυση και τη δραστηριότητα, στη διάρκεια 24 ωρών.
Η έρευνα που διεξήχθη σε ποντίκια διαπίστωσε ότι ο εξαρτώμενος από την ώρα της ημέρας μεταβολικός κύκλος μεταβάλλεται με υψηλή θερμιδική διατροφή.
Δεδομένου ότι, τα γλυκοκορτικοειδή είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα για τη θεραπεία των φλεγμονωδών παθήσεων, αυτά τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο περιοδικό Molecular Cell υποδηλώνουν ότι οι αδύνατοι και οι παχύσαρκοι ασθενείς μπορεί να αντιδρούν διαφορετικά στη θεραπεία με στεροειδή.
Τέλος, αποκαλύπτει τη βιολογική λειτουργία των ημερήσιων ρυθμών έκκρισης των ορμονών (υψηλή πριν από την αφύπνιση και τη σίτιση, χαμηλή στη διάρκεια του ύπνου και στη διάρκεια της μη σίτισης) καθώς και τους καθημερινούς κύκλους αποθήκευσης ή απελευθέρωσης σακχάρου και λίπους από το ήπαρ.
Κάθε κύτταρο στο ανθρώπινο σώμα οδηγείται από ένα εσωτερικό ρολόι που ακολουθεί το κιρκαδιο ρυθμό των 24 ωρών. Είναι συγχρονισμένο με τον φυσικό κύκλο της ημέρας και της νύχτας κυρίως από το φως του ήλιου, αλλά και από τις κοινωνικές συνήθειες.
Σε ένα υγιές σύστημα, οι γλυκοκορτικοειδείς ορμόνες του στρες παράγονται κάθε πρωί από τα επινεφρίδια.
Η έκκριση των γλυκοκορτικοειδών πριν την αφύπνιση, φτάνοντας στο ανώτατο όριο, προτρέπουν τον οργανισμό να χρησιμοποιήσει τα λιπαρά οξέα και τη ζάχαρη ως πηγές ενέργειας και επιτρέποντάς μας να ξεκινήσουμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Όταν μεταβάλλεται ο κιρκάδιος ρυθμός (π.χ. μέσω της εργασίας σε βάρδιες ή του τζετ λανγκ) και / ή όταν το επίπεδο των γλυκοκορτικοειδών μεταβάλλεται (π.χ. μέσω του συνδρόμου Cushing ή της μακροχρόνιας κλινικής εφαρμογής), μπορεί να προκληθεί έντονη μεταβολική δυσλειτουργία όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, και η λιπώδης ηπατική νόσος.
Ο στόχος των ερευνητών ήταν επομένως να κατανοήσει τη συνάφεια αυτών των καθημερινών αυξήσεων στο ανώτατο επίπεδο της έκκρισης των ορμονών του στρες, την επίδραση αυτών των ορμονών στο «εσωτερικό ρολόι» μας και το ρόλο τους στους καθημερινούς κύκλους του μεταβολισμού.
Για να μελετήσουν τις μεταβολικές δράσεις των γλυκοκορτικοειδών στο ήπαρ, οι ερευνητές προσδιόρισαν τη δραστηριότητα του υποδοχέα τους, που ονομάζεται υποδοχέας γλυκοκορτικοειδών, χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές υψηλής ανάλυσης.
Ανέλυσαν τα συκώτια ποντικών κάθε 4 ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Τα ποντίκια ήταν είτε σε φυσιολογική διατροφή, είτε ήταν σε μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τεχνολογίες αιχμής στη γονιδιωματική, τη πρωτεϊνωματική και τη βιο-πληροφορική για να καταλάβουν πότε και πού ο υποδοχέας των γλυκοκορτικοειδών ασκεί τα μεταβολικά του αποτελέσματα.
Οι ερευνητές ανέλυσαν την επίδραση των ημερήσιων τάσεων απελευθέρωσης των γλυκοκορτικοειδών στον 24ωρο κύκλο του μεταβολισμού του ήπατος.
Κατόρθωσαν να απεικονίσουν πώς τα γλυκοκορτικοειδή ρυθμίζουν διαφορετικά το μεταβολισμό κατά τη διάρκεια της μη σίτισης (όταν οι ποντικοί πέφτουν ύπνο) και κατά τη διάρκεια της σίτισης (όταν είναι ενεργοί), με την εξαρτώμενη από το χρόνο σύνδεση με το γονιδίωμα.
Επιπλέον, έδειξαν πως η πλειονότητα της δραστηριότητας των γονιδίων του ρυθμού ελέγχεται από αυτές τις ορμόνες. Όταν χάνεται αυτός ο έλεγχος (στα αποκαλούμενα ποντίκια νοκ-άουτ), επηρεάζονται τα επίπεδα σακχάρου και λίπους στο αίμα.
Αυτό εξηγεί πώς το ήπαρ ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου και λίπους στο αίμα διαφορετικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.
Σε ένα επόμενο στάδιο, καθώς ο υποδοχέας των γλυκοκορτικοειδών είναι ένας ευρέως χρησιμοποιούμενος στόχος φαρμάκων σε ανοσοθεραπείες, διερεύνησαν τα γονιδιωματικά του αποτελέσματα μετά την ένεση του φαρμάκου της δεξαμεθαζόνης, ένα συνθετικό γλυκοκορτικοειδές που ενεργοποιεί επίσης αυτόν τον υποδοχέα.
"Με αυτό το πείραμα, εξηγεί η δρ Fabiana Quagliarini, διαπιστώσαμε ότι η ανταπόκριση των φαρμάκων ήταν διαφορετική σε παχύσαρκα ποντίκια σε σύγκριση με αδυνατους ποντικούς", είναι η πρώτη φορά που δείχνει ότι η διατροφή μπορεί να αλλάξει ορμονικές και φαρμακευτικές αντιδράσεις των μεταβολικών ιστών.
Τα γλυκοκορτικοειδή είναι μια ομάδα φυσικών και συνθετικών στεροειδών ορμονών όπως η κορτιζόλη.
Έχουν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες που μπορούν να ελέγξουν τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιούνται ευρέως στην ιατρική.
Το κύριο μειονέκτημα είναι ότι τα γλυκοκορτικοειδή προκαλούν επίσης σοβαρές παρενέργειες λόγω της ικανότητάς τους να ρυθμίζουν το μεταβολισμό του σακχάρου και του λίπους: Οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν παχυσαρκία, υπερτριγλυκεριδαιμία, λιπώδες ήπαρ, υπέρταση ή διαβήτη τύπου 2.
"Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα γλυκοκορτικοειδή ελέγχουν τον 24ωρο κύκλο της γονιδιακής δραστηριότητας στο ήπαρ και συνεπώς τα επίπεδα σακχάρου και λίπους στο αίμα, παρέχει νέες γνώσεις για την «Χρονοιατρική» και την ανάπτυξη των μεταβολικών νοσημάτων. Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε μια νέα σχέση μεταξύ του τρόπου ζωής, των ορμονών και της φυσιολογίας σε μοριακό επίπεδο, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι μπορεί να ανταποκριθούν διαφορετικά στην καθημερινή έκκριση των ορμονών ή στα γλυκοκορτικοειδη φάρμακα. Αυτοί οι μηχανισμοί αποτελούν τη βάση για το σχεδιασμό μελλοντικών θεραπευτικών προσεγγίσεων", επισημαίνει ο καθηγητής Henriette Uhlenhaut.